Een opmerkelijk bewaard gebleven kleisculptuur van 3,7 centimeter daterend uit 12.000 jaar oud suggereert een oud ritueel waarbij sprake is van een mogelijke seksuele ontmoeting tussen een mens en een gans. Ontdekt in 2019 op de archeologische vindplaats Nahal Ein Gev II in Israël, werd de betekenis van het beeldje pas onlangs erkend, wat een zeldzaam kijkje biedt in de overtuigingen van vroege jager-verzamelaarsgemeenschappen.
De Natufische cultuur en vroege rituelen
Het beeldje is afkomstig uit de Natufische cultuur, een groep jager-verzamelaars die de regio bewoonden vóór de komst van de landbouw in het Midden-Oosten. De Natufiërs behoorden tot de eerste mensen die permanente nederzettingen stichtten, wat een cruciale overgang in de menselijke geschiedenis markeerde. Deze ontdekking draagt bij aan de groeiende hoeveelheid bewijsmateriaal dat suggereert dat complexe symbolische gedachten en rituele praktijken veel eerder bestonden dan eerder werd aangenomen.
Gedetailleerd onderzoek van het beeldje
Onderzoekers, onder leiding van Laurent Davin van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, zijn er “100 procent zeker van” dat het beeldje een gans voorstelt die op de rug van een menselijke figuur zit. Uit geochemische tests blijkt dat de klei tot ongeveer 400°C is verhit, wat wijst op opzettelijk bakken en conserveren. De nauwgezette modellering van de kunstenaar toont een scherp begrip van de anatomie en hoe licht en schaduw de scène zouden accentueren.
Interpretaties: animisme en mogelijke paringsrituelen
De onderzoekers stellen voor dat het beeldje een ingebeelde paring vertegenwoordigt tussen een dierlijke geest en een mens, een veel voorkomend thema in animistische samenlevingen over de hele wereld. Dergelijke thema’s komen vaak voor in erotische dromen, sjamanistische visioenen en oude mythen. De gans is naturalistisch afgebeeld in een paringshouding, wat erop wijst dat de kunstenaar een doelbewuste interactie wilde weergeven, in plaats van een eenvoudige weergave van een jacht of het dragen van een prooi. Een vingerafdruk op het beeldje suggereert dat het is gemaakt door een jongvolwassene of volwassen vrouw.
Alternatieve theorieën en voortdurend debat
Terwijl de dominante interpretatie neigt naar een rituele of symbolische handeling, bestaan er alternatieve theorieën. Paul Taçon van de Griffith Universiteit suggereert dat het beeldje een agressieve ontmoeting zou kunnen vertegenwoordigen, zoals een vrouw die wordt aangevallen door een boze gans, een scenario dat in sommige regio’s gebruikelijk is. De exacte betekenis blijft open voor discussie, aangezien de bedoelingen van de kunstenaar door de tijd verloren gaan.
Betekenis en bredere implicaties
Deze ontdekking is belangrijk omdat het het ‘vroegste mens-dier-interactiebeeldje’ is dat ooit is gevonden. Het daagt conventionele opvattingen over vroege menselijke geloofssystemen uit en suggereert dat complexe symbolische gedachten en rituele praktijken diep geworteld waren in pre-agrarische samenlevingen.
Het beeldje dient als een krachtige herinnering dat onze voorouders ingewikkeld en symbolisch gedrag vertoonden, en dat de grenzen tussen de mensen- en dierenwereld waarschijnlijk veel vloeiender waren dan eerder werd gedacht.
Uiteindelijk is het beeldje een uniek artefact dat een zeldzame en intrigerende blik biedt in de hoofden van degenen die ons voorgingen.
