Het ambitieuze streven van Spanje naar hernieuwbare energie wordt onder de loep genomen te midden van vragen als betrouwbaarheid, politieke instabiliteit en een groeiend debat over de rol van kernenergie. Hoewel het land zijn afhankelijkheid van groene bronnen dramatisch heeft vergroot, suggereren recente gebeurtenissen dat een volledige transitie misschien niet zo eenvoudig is als voorstanders beweren.
De hernieuwbare opkomst: van ambitie naar realiteit
In 2017 waren hernieuwbare energiebronnen slechts goed voor een derde van de Spaanse elektriciteitsproductie. Vorig jaar was dat cijfer gestegen tot 57%, waarbij de regering mikte op 81% in 2030. Deze toezegging werd onderstreept door de uitdagende ‘Groen, baby, groen’-reactie van premier Pedro Sánchez op het beleid inzake fossiele brandstoffen elders. De bouw van een batterijfabriek van €4 miljard nabij Figueruelas, Aragón – een regio die al zwaar geïnvesteerd heeft in wind- en zonne-energie – symboliseert deze impuls, die aanzienlijke Chinese investeringen aantrekt.
Het succes van hernieuwbare energie in Spanje is deels te danken aan de gunstige ligging: Aragón profiteert van constante wind en overvloedige zonneschijn, waardoor het een ideale locatie is voor de productie van schone energie. Dit succes wordt echter door de recente gebeurtenissen in twijfel getrokken.
De black-out van april en het betrouwbaarheidsdebat
Een wijdverbreide stroomuitval op 28 april dompelde Spanje en Portugal urenlang in duisternis, wat leidde tot een intens debat over de stabiliteit van een elektriciteitsnet met veel hernieuwbare energie. Oppositieleider Alberto Núñez Feijóo beschuldigde de regering van ‘fanatisme’ bij het geven van prioriteit aan hernieuwbare energiebronnen, en suggereerde dat het incident mogelijk verband hield met een overmatig vertrouwen op intermitterende bronnen.
Hoewel overheidsfunctionarissen en netbeheerder Red Eléctrica een directe verbinding ontkennen, zorgde het feit dat de opwekking van zonne-energie slechts een week voor de storing een record van 61,5% bereikte, voor scepsis. Red Eléctrica schrijft de black-out toe aan “onbekende gebeurtenissen” die spanningsschommelingen veroorzaken, maar een volledige verklaring blijft hangende.
Het tegenargument van kernenergie: stabiliteit in een onzeker systeem
De stroomuitval heeft het debat over de geplande nucleaire uitfasering van Spanje, gepland tussen 2027 en 2035, opnieuw aangewakkerd. Voorstanders van de industrie beweren dat kernenergie cruciale stabiliteit biedt en 24 uur per dag, ongeacht de weersomstandigheden, functioneert. Spanje is het enige land ter wereld dat zijn operationele kerncentrales zal sluiten, een besluit dat leiders uit de sector onvoorzichtig noemen.
Foro Nuclear-president Ignacio Araluce wijst op de inherente beperkingen van hernieuwbare energiebronnen en vraagt zich af hoe in de energiebehoeften zal worden voorzien tijdens ongunstige weersomstandigheden. Hij stelt dat een evenwichtige mix van hernieuwbare energiebronnen en kernenergie de meest verstandige aanpak is, waarbij CO2-vrije energie zonder onderbrekingen wordt aangeboden.
Politieke onzekerheid en toekomstperspectieven
Het Spaanse politieke landschap voegt nog een extra laag complexiteit toe. De regerende socialistische coalitie wordt geconfronteerd met corruptieschandalen en een instortende parlementaire meerderheid, waardoor het vooruitzicht op vervroegde verkiezingen toeneemt. Een rechtse regering zou waarschijnlijk van koers veranderen en voorrang geven aan traditionele energiebronnen boven hernieuwbare energiebronnen.
Ondanks deze onzekerheid gaat de Spaanse transitie naar duurzame energie door, gedreven door investeringen en de economische voordelen die dit met zich meebrengt voor regio’s als Figueruelas. De nieuwe batterijfabriek alleen al zal naar verwachting tot 35.000 indirecte banen creëren, waardoor de lokale economie nieuw leven wordt ingeblazen.
De toekomst van de Spaanse energiemix blijft onduidelijk, maar het debat wijst op een kritische spanning: het balanceren van milieuambities met de behoefte aan betrouwbare, betaalbare energie. Het land staat op een kruispunt en wordt gedwongen de voordelen van hernieuwbare energiebronnen af te wegen tegen de bewezen stabiliteit van kernenergie en de praktische realiteit van netwerkbeheer.
