Een nieuw onthuld beeld vanuit de ruimte toont een verbluffende formatie in het sterrenbeeld Cygnus, toepasselijk de bijnaam ‘diamanten ring’. Dit is geen hemels voorstel, maar eerder een massieve structuur van gloeiend gas en stof: een lus met een breedte van twintig lichtjaar en een heldere concentratie die lijkt op een edelsteen.
Hoe de ring ontstond
De formatie is het overblijfsel van een gebarsten bel van geïoniseerd koolstofgas. Deze bel is ontstaan door de intense straling en stellaire winden die door een hete, massieve ster worden uitgezonden. In tegenstelling tot typische bolvormige bellen, breidde deze zich uit binnen een dichte moleculaire wolk (de geboorteplaats van sterren). Uiteindelijk verbrak de uitdijende druk de symmetrie van de bel, waardoor de huidige ringachtige vorm achterbleef. Met een leeftijd van slechts 400.000 jaar is het in kosmische termen een relatief jonge structuur.
De “Diamant” is een illusie
Aanvankelijk dachten astronomen dat de heldere klont aan één kant van de ring deel uitmaakte van de structuur en de ‘diamant’ van de ring vormde. Uit verdere analyse bleek echter dat dit niet het geval is. De heldere massa is eigenlijk een aparte groep sterren die zich enkele honderden lichtjaren voor de ring bevindt. De schijnbare uitlijning ervan met de ring is eenvoudigweg een kwestie van perspectief vanaf de aarde.
Waarom dit belangrijk is
Deze ontdekking benadrukt hoe significant individuele sterren hun omringende omgeving kunnen beïnvloeden. Zoals Nicola Schneider, een onderzoeker die bij het onderzoek betrokken was, het verwoordde: “De ‘diamanten ring’ is een goed voorbeeld van hoe enorm de invloed van individuele sterren op hele wolkencomplexen kan zijn.” Het begrijpen van deze interacties is de sleutel tot het begrijpen van stervorming in de Melkweg.
De erfenis van SOFIA gaat verder
De afbeelding werd gemaakt door het inmiddels gepensioneerde Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA) van NASA. Deze luchttelescoop, gemonteerd in een aangepaste Boeing 747, vloog boven 99% van de atmosfeer van de aarde om het universum te observeren in infrarode golflengten, die worden geblokkeerd door de atmosfeer. Hoewel SOFIA in 2022 werd ontmanteld vanwege budgettaire zorgen, wordt het archief van observaties nog steeds geanalyseerd, wat ontdekkingen als deze oplevert.
De kosmische ‘diamanten ring’ deelt zijn visuele drama met het gelijknamige fenomeen tijdens een totale zonsverduistering, hoewel de onderliggende mechanismen totaal verschillend zijn.
Deze formatie biedt een zeldzaam kijkje in de dynamische processen van stervorming en stellaire invloed, en herinnert ons aan de constante evolutie van het universum. De voortdurende analyse van de gegevens van SOFIA zorgt ervoor dat dit historische instrument nog jaren inzichten in de kosmos zal blijven leveren.
