Drie NASA-missies – STEREO, SOHO en PUNCH – hebben met succes de interstellaire komeet 3I/ATLAS gevolgd terwijl deze vanuit het perspectief van de aarde achter de zon passeerde. Door deze zeldzame gebeurtenis konden wetenschappers unieke gegevens verzamelen over de samenstelling en het gedrag van de komeet, waardoor ons begrip van objecten die van buiten ons zonnestelsel afkomstig zijn, werd vergroot.
Het onzichtbare observeren: uitdagingen en technieken
Aanvankelijk waren de verwachtingen laag voor het detecteren van 3I/ATLAS met de instrumenten van STEREO vanwege de verwachte zwakte. Door middel van geavanceerde beeldverwerkingstechnieken – met name het stapelen van meerdere belichtingen – slaagden onderzoekers er echter in om de komeet in beeld te brengen met behulp van de Heliospheric Imager-1-telescoop. Deze methode combineert zwakke signalen in de loop van de tijd, waardoor vrijwel onzichtbare objecten detecteerbaar worden.
Het SOHO-ruimtevaartuig, gepositioneerd op het Sun-Earth Lagrange-punt 1, maakte tussen 15 en 26 oktober 2025 ook beelden van de komeet. SOHO’s Large Angle and Spectrometric Coronagraph (LASCO) spotte 3I/ATLAS vanaf een afstand van meer dan tweemaal de afstand van de aarde tot de zon (ongeveer 358 miljoen km). Het SOHO-team maakte eveneens gebruik van stapeling om de komeet in hun gegevens zichtbaar te maken.
PUNCH’s onverwachte ontdekking
De PUNCH-missie, ontworpen om de atmosfeer van de zon en de zonnewind te bestuderen, droeg onverwachts bij aan de waarnemingen. Ondanks aanvankelijke twijfels over zijn vermogen om de zwakke komeet te detecteren, gebruikte het team gestapelde waarnemingen om de staart van 3I/ATLAS te onthullen.
Dr. Kevin Walsh van het Southwest Research Institute, die leiding gaf aan de observaties van PUNCH, merkte op: “We verleggen echt de grenzen van het systeem.” Dit laat zien hoe zelfs instrumenten die niet specifiek zijn ontworpen voor komeetdetectie met de juiste technieken waardevolle gegevens kunnen opleveren.
Waarom dit belangrijk is
De succesvolle tracking van 3I/ATLAS door deze drie ruimtevaartuigen is belangrijk omdat het een zeldzame mogelijkheid biedt om een interstellair object van dichtbij te bestuderen. Interstellaire kometen zijn afkomstig van andere sterrenstelsels en bevatten aanwijzingen over de vorming en evolutie van planetaire systemen buiten de onze. Door gegevens van meerdere missies te combineren, kunnen wetenschappers een beter inzicht krijgen in de grootte, fysieke eigenschappen en chemische samenstelling van de komeet.
Deze gezamenlijke aanpak benadrukt de kracht van het benutten van bestaande ruimtegebaseerde middelen om onverwachte verschijnselen te bestuderen, waardoor onze kennis van het universum verder reikt dan geplande observaties.
