Europejska Agencja Kosmiczna zaprezentowała zdjęcia południowego obszaru polarnego Słońca uzyskane za pomocą aparatu Solar Orbiter. Zdjęcia pokazały niesamowity wynik: pole magnetyczne przemieszcza się w kierunku biegunów znacznie szybciej, niż oczekiwali naukowcy.
Odkrycia dokonano na podstawie złożonego obrazu zebranego z ośmiu dni obserwacji w marcu tego roku, kiedy sonda zmieniła trajektorię orbity, aby po raz pierwszy odsłonić tę ukrytą część Słońca. Zdjęcie pokazuje jasne łuki owijające się wokół bieguna – świecące ślady struktur magnetycznych pędzących w stronę krawędzi Słońca z niezwykle dużą prędkością.
Zrozumienie magnetyzmu słonecznego jest niezwykle ważne, ponieważ reguluje cały 11-letni cykl słoneczny. Podczas tego cyklu pola magnetyczne skręcają się, odwracają i resetują, zasilając wszystko, od plam słonecznych i rozbłysków po potężne burze, które mogą zakłócać aktywność na Ziemi. Opiera się na powolnym „magnetycznym przenośniku taśmowym” prądów plazmowych. Prądy te przenoszą linie pola magnetycznego z równika Słońca do biegunów na powierzchni, a następnie z powrotem do równika w głębi Słońca. Ta ciągła cyrkulacja utrzymuje całe pole magnetyczne, ale procesy zachodzące na biegunach pozostały w dużej mierze tajemnicą.
Przed Solar Orbiter obserwowanie biegunów Słońca bezpośrednio z Ziemi było niemożliwe, a większość statków kosmicznych orbitowała blisko równika. Utrudniało to badanie tych krytycznych obszarów. Jednak wyjątkowa nachylona orbita Solar Orbiter zapewniła pierwszy wyraźny widok południowej krawędzi naszej gwiazdy w marcu 2025 roku.
Wykorzystując dane z dwóch kluczowych instrumentów – instrumentu polarymetrycznego i helisimicznego (PHI) oraz instrumentu ekstremalnego ultrafioletu (EUI) – naukowcy byli w stanie śledzić, w jaki sposób gorąca plazma i pola magnetyczne przemieszczają się po powierzchni Słońca. Ich uwaga skupiła się na chromosferze, gdzie te struktury magnetyczne pozostawiają widoczne ślady w postaci jasnych, wydłużonych łuków.
Wyniki były zdumiewające: gigantyczne „powierzchnie” – bąbelki wrzącej plazmy, każdy dwa lub trzy razy większy od Ziemi, popychające pola magnetyczne w kierunku biegunów z prędkością 32–72 kilometrów na godzinę. To prawie tak szybko, jak podobne przepływy w pobliżu równika, znacznie przekraczając przewidywania modelu.
„Powierzchnie na biegunach działają jak znacznik” – wyjaśnia La Schmitz, główny badacz projektu. „Po raz pierwszy ukazują polarny składnik globalnej, 11-letniej cyrkulacji słonecznej”.
To przełomowe badanie otwiera nowy rozdział w zrozumieniu zachowania naszego Słońca. Solar Orbiter, ostatecznie oświetlając ukryte wcześniej obszary polarne, dostarcza kluczowych danych o źródle, które kontroluje cykl słoneczny i kształtuje pole magnetyczne całego Układu Słonecznego.
