Jakiego wyboru mam dokonać?
Decyzja rządu USA o zaprzestaniu finansowania projektu CMB-S4 wywołuje niepokój w środowisku naukowym. Wybór ten przypomina wiersz Roberta Frosta o wyborze drogi prowadzącej do nieznanego, ale ważnego celu.
CMB-S4 (Cosmic Microwave Background Stage 4) miał być najpotężniejszym teleskopem nowej generacji, zdolnym do badania najwcześniejszych momentów istnienia Wszechświata. Projekt wymagał współpracy międzynarodowej i znacznych zasobów.
CMB: Kopalnia złota kosmologii
61 lat temu, w 1964 roku, astronomowie Arnaud Pisani i Robert Weiss po raz pierwszy odkryli kosmiczne mikrofalowe tło (CMB). To posłaniec niewidoczny gołym okiem od pierwszych chwil istnienia Wszechświata, który do dziś pomaga naukowcom zrozumieć pochodzenie i ewolucję kosmosu.
Badając wahania temperatury w kosmicznym mikrofalowym promieniowaniu tła, naukowcy mogą prześledzić historię powstawania struktur we Wszechświecie – od pierwszych atomów po gwiazdy i galaktyki. Badania te pomagają nam zrozumieć, ile ciemnej materii i ciemnej energii zawiera nasz Wszechświat.
Poszukiwanie pierwotnych fal grawitacyjnych
Głównym celem nowego teleskopu CMB-S4 było poszukiwanie dowodów na istnienie pierwotnych fal grawitacyjnych – wahań czasoprzestrzeni spowodowanych kosmiczną inflacją. Fale te miały stać się „wizytówką” najwcześniejszych modeli Wszechświata.
Projekt CMB-S4 stanowił wyjątkową okazję do dalszego zrozumienia natury kosmologicznej inflacji, teorii wyjaśniającej szybką ekspansję Wszechświata bezpośrednio po Wielkim Wybuchu.
Współpraca międzynarodowa jest zagrożona
Wycofanie finansowania CMB-S4 ma konsekwencje globalne. Stany Zjednoczone odgrywały historycznie kluczową rolę w badaniach kosmologicznych, finansując eksperymenty, które były następnie wykorzystywane przez społeczność naukową na całym świecie.
Porzucenie tego projektu mogłoby oznaczać nie tylko utratę ważnego narzędzia naukowego, ale także sygnał dla innych krajów, że Stany Zjednoczone rezygnują z globalnej współpracy w dziedzinie nauki.
Patrząc w przyszłość
Decyzja rządu USA o zakończeniu wsparcia dla CMB-S4 wydaje się dziwnym wyborem. Podczas gdy inne kraje rozważają udział w podobnych projektach, Stany Zjednoczone rezygnują ze swojej wiodącej roli w badaniach kosmologicznych.
Jak napisali w swojej książce Niayesh Afshordi i Phil Halper, przyszłość nauki o wszechświecie zależy od naszych wspólnych wysiłków. Porzucenie tak dużego projektu, jak CMB-S4, mogłoby mieć długoterminowe konsekwencje dla rozwoju kosmologii.
Wycofanie finansowania CMB-S4 nie polega wyłącznie na porzuceniu jednego projektu. To wybór pomiędzy odkrywaniem tajemnic wszechświata a utrzymaniem status quo. I ten wybór bez wątpienia będzie miał konsekwencje dla całego świata nauki
